Tijdens Prinsjesdag 2024 werd bekendgemaakt dat de Belastingdienst vanaf 2025 actiever zal gaan handhaven op de Wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties). Deze wet, die bedoeld is om schijnzelfstandigheid tegen te gaan, heeft als doel om duidelijk onderscheid te maken tussen zelfstandig ondernemers en verkapte dienstverbanden. Schijnzelfstandigheid kan namelijk leiden tot naheffingen en boetes voor bedrijven die zzp'ers inhuren zonder dat de arbeidsrelatie duidelijk voldoet aan de wettelijke eisen. Dit betekent dat bedrijven in 2025 extra alert moeten zijn op hoe zij zzp'ers inzetten en daarbij zorg moeten dragen voor naleving van de Wet DBA. De aangekondigde handhaving maakt het cruciaal voor bedrijven om bijvoorbeeld modelovereenkomsten te gebruiken en hun samenwerking met zelfstandigen regelmatig te evalueren.
Kortom, de strengere aanpak van de Wet DBA betekent dat bedrijven hun contracten met zzp'ers moeten herzien en zich beter moeten voorbereiden om boetes en juridische complicaties te vermijden.
Om te bepalen of er sprake is van schijnzelfstandigheid onder de Wet DBA, wordt gekeken naar de volgende criteria:
- Gezagsverhouding: Dit is een van de belangrijkste indicatoren. Er wordt beoordeeld of de opdrachtgever controle heeft over hoe, wanneer, en waar het werk moet worden uitgevoerd. Zelfstandigen moeten in principe zelf bepalen hoe zij hun werk doen. Als de opdrachtgever te veel sturing geeft, kan dat duiden op een dienstverband.
- Verplichting tot persoonlijke arbeid: Een zelfstandige moet de vrijheid hebben om het werk door iemand anders te laten uitvoeren, terwijl een werknemer persoonlijk verantwoordelijk is voor de uitvoering van het werk. Als de zzp'er verplicht is om het werk zelf te doen, kan dit wijzen op een dienstverband.
- Ondernemersrisico: Zelfstandigen dragen hun eigen financiële risico, bijvoorbeeld door zelf voor klantenwerving, verzekeringen en pensioen te zorgen. Als de zzp'er financieel afhankelijk is van één opdrachtgever of geen ondernemersrisico draagt, kan dit een indicatie zijn van schijnzelfstandigheid.
- Loon en beloning: Werknemers krijgen doorgaans loon, met doorlopende betalingen zoals salaris of vakantiegeld. Een zelfstandige daarentegen ontvangt betaling op basis van een afgesproken tarief voor een specifieke dienst of resultaat. Als de zzp'er op regelmatige basis betaald wordt, ongeacht de geleverde prestaties, kan dat duiden op een verkapt dienstverband.
- Integratie in de organisatie: Als een zzp'er volledig meedraait binnen de organisatie, bijvoorbeeld door deel te nemen aan teamvergaderingen, dezelfde verantwoordelijkheden heeft als werknemers, of werkt met dezelfde middelen en processen, kan dit ook als indicatie van een dienstverband gezien worden.